نود هشتیا

فکر کردن را که ظاهراً همه‌ی ما خودبه‌خود بلدیم، نه؟ مدام هم مشغولش هستیم. شاید برای بعضی‌هایمان مشغله‌ی چندان خوشایندی هم نباشد، و گاهی آرزو کنیم که کاش می‌شد این مغز مشغول مشوش را خاموش کرد و دمی از رنج فکر کردن و تصمیم‌گیری آسود؛ یا کسی، مرجعی، پیدا می‌شد که فکر کردن را به‌کل به او بسپاریم و خودمان برویم سراغ کارهای خوشایندتر. ولی بالاخره فکر کردن را که همه بلدیم، نه؟ نه! از قضا آن تفکری که منظور ماست، تفکر نقاد، چیزی است آموختنی؛ و مهارت یافتن در آن تمرین بسیار می‌خواهد. ذهن طبیعی ناپرورده‌ی ما، ذهن «نامتفکر»، اغلب چیزهایی را درست و بدیهی و طبیعی می‌انگارد در حالی که هرگز درستی یا نادرستی آن‌ها را ارزیابی نکرده‌ایم. قضاوت‌ها و نتیجه‌گیری‌هایی می‌کند که هیچ از ماهیت آن‌ها خبر نداریم. تصمیم‌های ریز و درشتی می‌گیریم و اعمالی از ما «سرمی‌زند» که خیال می‌کنیم ـ فقط خیال می‌کنیم ـ آگاهانه و با هدف معلوم و برنامه‌ریزی مشخصی بوده، و بعد شگفت‌‌زده و خشمگین می‌شویم که چرا نتیجه دقیقاً برعکس آن بوده که انتظار داشته‌ایم. رنج می‌کشیم و، با اینکه به‌زبان اخلاق‌مندی را ستایش می‌کنیم، دیگران را رنج می‌دهیم؛ و نمی‌فهمیم چرا. انگار ما نه حاکم بر ذهن خود، که بندیِ آن هستیم. آن بیرون هم بندگذاران بسیارند: ویژگی تقریباً تمام نهادهای دیرسال اجتماعی ایستایی و مقاومت در برابر تغییر است. قدرت‌های مستقر از ما می‌خواهند منفعلانه بپذیریم وضع موجود فکری، سیاسی یا اقتصادی «هرچند ایده‌آل نیست» اما طبیعی است، و تلاش برای تغییر یا بیهوده است یا به آشوب بی‌پایان و در نهایت بدتر شدن اوضاع می‌انجامد. به‌تبع این، نهادهای آموزشی هم نامتفکر تربیت می‌کنند: القا کردن به‌جای آموزش، حفظ ک, ...ادامه مطلب

بررسی جایگاه روشنفکر و کار روشنفکری در هر جامعه‌ای نیازمند آسیب‌شناسی و امکان‌سنجی‌های مختلف است. از یک‌سو باید به روشنفکر به عنوان دیده‌بان فکری اجتماع نظر داشت که با تامل در شرایط و ویژگی‌های جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، با تاکید بر اصلاح نقاط منفی، به برجسته‌سازی نقاط مثبت آن اجتماع همت می‌گذارد. بر این اساس، روشنفکر کسی است که با پرهیز از اتحاد با قدرت، خود را وقف تلاش برای بهبود شرایط اجتماعی- سیاسی، و به تعبیر معروف ادوارد سعید «حقیقت‌گویی به قدرت» می‌کند. اما از سوی دیگر کسانی هستند که روشنفکر را به واسطه غرق شدن در فضای نظری و دوری از «کنش اجتماعی» ملامت می‌کنند و با تاکید بر اهمیت عملی زندگی، کار روشنفکری را امری زائد برای جامعه می‌دانند. این افراد چنین فعالیت روشنفکرانه‌ای را نوعی بیماری اجتماعی می‌انگارند و بر پرهیز از آن، به‌ویژه در جوامع توسعه‌نیافته تاکید دارند. روشنفکری در کشورهای جهان سوم، و از جمله در جهان عرب، نیز با مباحث مشابهی دست و پنجه نرم می‌کند،‌ علاوه بر اینکه به واسطه شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی خاص این جوامع، با مسائل ویژه‌ای نیز روبه‌رو است که هم می‌تواند مانع از عملکرد درست آن باشد هم می‌تواند زمینه را برای انحراف آن از رسالتی که بر عهده دارد فراهم آورد. برای نمونه می‌توان به ساختار قبیله‌ای جوامع عربی اشاره نمود که امکان فعالیت روشنگرانه انتقادی در آن بسیار ناچیز است و در نتیجه نقد قدرت و تلاش برای پاسخگو ساختن آن، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهد شد. در کنار آن باید به استعمار نیز اشاره نمود که چون زخمی قدیمی،‌ ارکان اجتماع عربی را به لرزه می‌اندازد. استعمار علاوه بر اینکه منابع مختلف طبیعی، انسانی و فرهنگی جوامع تحت سلطه را به غارت می‌برد، با تزریق اندیشه‌های وارداتی به جان اجتماع بومی، نوعی از خود بیگانگی و شیفتگی نسبت به تمدن بیگانه را نیز در آنها می‌پرورد. این مسئله‌ای است که روشنفکر عرب ـ همانند روشنفکران دیگر جوامع توسعه‌نیافته- با آن روبه‌رو است. بسیاری از روشنفکرانی که دغدغه «حقیقت‌گویی به قدرت» را در جوامعی مانند جهان عرب دارند،‌ در دوران تحصیل و شکل‌گیری مقومات اندیشه‌ای خویش یا در کشورهای غربی به سر می‌بردند، و یا در معیت کسانی بودند که خود به‌نوعی شیفته تمدن مدرن غرب بودند. در واقع, ...ادامه مطلب

#معرفی_کتاب #زنان_عنکبوتی ♨#تازه_های_کتاب نوشته ی : #نرجس_شکوریان‌فرد کتاب #زنان_عنکبوتی رسید و این بار با یک پرونده امنیتی و بر اساس یک پرونده ی واقعی... از نویسنده صاحب سبک، نرجس شکوریان فرد., ...ادامه مطلب

جامعه نهادسازی در برابر کاریزماسازی ایمان نمدیان‌پور تاریخ جهان سنت به طور مشخص با ایده کاریزما گره خورده است. کاریزما برساخت جهان قدیم است و این مفهوم در زیست جهان سنت واجد اهمیت و کارکرد بود. در رون, ...ادامه مطلب

اعتماد نوشت:جامعه مدرسین حوزه علمیه قم روز گذشته بیانیه‌ای در راستای «شکرگزاری از توفیق برگزاری باشکوه مجالس عزاداری ماه‌های عاشورا و صفر» منتشر کرد. در جای‌جای این بیانیه که به امضای آیت‌الله یزدی ر, ...ادامه مطلب

سیاست و زندگی سیاسی چیست؟ گرایش ایدئولوژیک رژیم‌های سیاسی چه تأثیری بر تقسیم قدرت میان نیروهای اجتماعی دارد؟ اصولاً دولت چیست؟ منشأ آن کدام است؟ نقش دولت‌ها در حیات اجتماعی , ...ادامه مطلب

کتاب, جامعه,‌ـ‌انسان‌شناسی ادیان, حاصل سلسله درس‌ها و کنفرانس‌های پروفسور کلود ریویر در دانشگاه سوربن پاریس است. وی تلاش می‌کند ضمن ارائه‌ی فشرده‌ای از نظریه‌ها، مفاهیم و روش‌ه, ...ادامه مطلب

کتاب جامعه,‌ـ‌انسان‌شناسی ادیان, حاصل سلسله درس‌ها و کنفرانس‌های پروفسور کلود ریویر در دانشگاه سوربن پاریس است. وی تلاش می‌کند ضمن ارائه‌ی فشرده‌ای از نظریه‌ها، مفاهیم و روش‌ه, ...ادامه مطلب

پی نكته‌‌هايی بر «جامعه‌‌شناسی خودمانی», راهنمای خرید و مطالعه نسخه الکترونیک , ...ادامه مطلب

فضای شهری به‌عنوان عاملی فعال در فرایند شکل‌گیری رویدادها و فعالیت‌هایی که درون آن اتفاق می‌افتد و نیز در ایجاد تمایزات یا وحدت اجتماعی، و جدایی‌گزینی‌ها یا پیوستگی‌های اجتم, ...ادامه مطلب

ماکس رافائل شاگرد هنرشناس و مورخ بزرگِ هنر هاینریش ولفلین و ولفلین نیز جانشین کرسی استادی یاکوب بورکهارت در دانشگاه بازل بود؛ با این همه رافائل در سراسر زندگی بی‌پیرایه و پُ, ...ادامه مطلب

زيارتى است كه علامه مجلسى آن را در تحفة الزائر زيارت هشتم جوامع قرار داده و فرموده كه اين زيارتى است كه سيد بن طاوس در ضمن ادعيه عرفه روايت كرده از حضرت صادق عليه السلام و در هر وقت و هر موضع كه باشد مى توان كردن خصوصا در روز عرفه و زيارت اين است السَّلامُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا عَلَيْكَ يا نَبِىَّ اللَّهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خِيَرَةَ اللَّهِ مِنْ خَلْقِهِ، وَاَمينَهُ عَلى وَحْيِهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مَوْلاىَ يا اَميرَ الْمُؤْمِنينَ، اَلسَّلامُ... زيارت جامعه, ...ادامه مطلب

زیارت جامعه کبیره شـيخ صدوق در كتاب من لا يحضره الفقيه و عـيون اخـبار الرضا از موسى بن عبد اللّه نــخعى روايـت كـرده كـه گـفت خـدمت حـضرت هـادى عـليه الـسّلام عرض كردم: يابن رسول اللّه، مرا زيارتى با بلاغت تعليم فرما كه كامل باشد، تا اينكه هرگاه خواستم يـكى از شـما را زيـارت كنم، آن را بخوانم. فرمود: چون به درگاه حرم رسيدى، بايست و شهادتين را بگو يعنى: اَشهَدُاَن لا اِلهَ اِلَّا اللّه وَحدَهُ لا شَریکَ... زیارت جامعه کبیره, ...ادامه مطلب

حقوق به مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر جامعه گفته می شود و حقوق کودک را نیز می توان این گونه بیان کرد: مجموعه قواعد و مقررات بین کودک و هر فرد یا افرادی که با او سروکار دارند. آشنایی با حقوق کودک از این منظر که آنان در آینده نقش اصلی و اساسی را در جامعه به عهده خواهند داشت لازم و ضروریست. جامعه ی سالم و عدالت جو در گرو تربیت و آموزش صحیح کودکان خواهد بود. بنابراین در جهت احقاق حقوق کودک باید آموزش هایی الزامی برای افراد و موسساتی که در ارتباط با کودکان می باشند مشخص کرد.... حقوق دانش آموز درجامعه چیست؟, ...ادامه مطلب