کتاب چالش‌های پیشگیری وضعی از جرم

پدیده جرم از ابتدای خلقت بشر وجود داشته است. دورکیم از جرم و جنایت به عنوان پدیده بهنجار اجتماعی نام می­برد.از گذشته تا کنون پیشگیری, از جرم اهمیت فوق­العاده­ای داشته و می­توان آن­را از آرمان­ها­ی هرجامعه­ای دانست. زیرا امنیت یکی از ارکان اساسی در زندگی اجتماعی انسان­ها است.ارتکاب جرایم، یکی از مظاهر بارز ایجاد ناامنی در جامعه است که مبارزه با آن و از آن مهمتر، پیشگیری از وقوع جرایم، از اصلی­ترین وظایف دولت­ها تلقی می­شود. جوامع، در گذشته واکنش و مبارزه­ی سرکوب گرانه در برابرمجرم داشتند. و این واکنش یاهمان کیفر بعد از وقوع جرم انجام می­گرفت. به مرور زمان علاوه بر کیفر از اقدامات تامینی وتربیتی برای واکنش در برابر جرم و مجرم استفاده شد..این اقدامات که متاثر از عقاید نظریه پردازان مکتب تحققی بود، مجرمین دارای ویژگی­های روانی و جسمانی خاصی فرض می­شدند که آنان را از بقیه مردم متمایز می­ساخت. در این مدل، تنها راه پیشگیری و کاهش ارتکاب جرم، مجازات، درمان و بازپروی بود تا از طریق آن، در عوامل انگیزشی مجرمین تغییری ایجاد گردد. با این حال هیچ کدام از این اقدامات در کنترل ارتکاب جرایم وحتی درجلوگیری از تکرار جرم نسبت به مجرمینی که سابقه ارتکاب جرم داشتند نیزموثر واقع نشد با منسوخ شدن نظریه کنترل رفتار به وسیله ویژگی­های شخصیتی ثابت در روانشناسی، مفهوم تمایلات مجرمانه در روانشناسی، طرفدارانش را از دست داد. کم کم روانشناسانی چون اسکینر بر این امر گرایش پیدا کردند که رفتار را می­توان با مداخله در محیط کنترل کرد. این تحول در روان شناسی، جرم شناسی را نیز متاثر ازخود کرد. به مرورعقاید جرم شناسان پیرو نظریه کنترل اجتماعی، طرفداران خود را از دست داد. جرم شناسان از انتخاب عقلانی مجرم و سنجش سود و زیان ارتکاب جرم توسط مجرم سخن راندند. بسیاری را عقیده بر این قرار گرفت که پیشگیری کنشی که مجموعه تدابیر واقدامات غیر کیفری است که پیش از ارتکاب جرم، با مداخله در فرآیند فعلیت یافتن جرم و وضعی,ت پیش­جنایی در صدد جلوگیری از بزهکاری است مؤثرتر است و با محاسبه گر قلمداد کردن مجرمین، برنامه­های پیشگیری از جرم نیز بر بالا بردن ریسک و سلب فرصت­های ارتکاب جرم متمرکز گشت. از طرفی به دلیل کافی نبودن اقدامات واکنشی کیفری وغیرکیفری، و بنا به دلایل اقتصادی و هزینه‌های بالای مقابله با جرم، اقدامات پیشگیرانه مطرح شد. لذا ضرورت و اهمیت پیشگیری غیر کیفری که شامل پیشگیری اجتماعی و پیشگیری وضعی می­باشد بیش از پیش مشخص گردید. اما از آن جا که پیشگیری اجتماعی بسیار گسترده وهزینه بر و زمان بر بوده و ناظر برآینده می­باشد گفته می­شود که پیشگیری وضعی در مواردی با ایجاد موانع از ورود افراد جامعه به وادی بزهکاری جلوگیری به عمل می­آورد البته برخی معتقدند که پیشگیری وضعی تنها زمان و مکان ارتکاب جرم را تغییر می­دهد.